Tin buồn: Nhà văn Phan Lạc Tiếp (1933-2025) thành viên trong Ủy Ban Báo Nguy Cứu Người Vượt Biển, vừa ra đi! Hưởng thọ 93 tuổi! -Nhà văn Phan Lạc Tiếp đã từ trần tại San Diego, lúc 3g30 sáng ngày 1 tháng 8 năm 2025, hưởng thọ 93 tuổi. Ông đã nổi tiếng trong văn giới Miền Nam Việt Nam từ trước năm 1975. Ra hải ngoại, ông tiếp tục sáng tác văn học, trong khi hoạt động trong các vận động cứu thuyền nhân. Cấp bậc cuối cùng trong quân ngũ của ông là Thiếu Tá Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa (đã có lệnh phong cấp Trung Tá, nhưng chưa kịp có lễ phong cấp thì xảy ra biến cố 1975).
Nhà văn Phan Lạc Tiếp cũng đã từng viết nhiều bài cho các báo. Thông tin và tiểu sử sau đây tổng hợp từ gia đình nhà văn, từ Giáo sư Lệ Hương, và từ nhà văn Ngô Thế Vinh.
Nhà văn Phan Lạc Tiếp sinh năm 1933 tại Sơn Tây, Bắc Việt. Di cư vào Nam năm 1954 sau Hiệp định Genève. Ông xuất thân trường Sĩ Quan Hải Quân Nha Trang, cấp bậc cuối cùng là Thiếu Tá Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa. Ông trở thành một Hạm Trưởng trong Hạm Đội và cuối cùng cũng phục vụ trong ngành Tâm Lý Chiến tại Bộ Tư Lệnh Hải Quân.
Đêm 29 tháng 4 năm 1975, Phan Lạc Tiếp cộng tác với Hạm Trưởng Dương Vận Hạm HQ 502 điều động con tàu này rời Sài Gòn, đem theo hơn 5000 người gồm quân nhân và đồng bào ra biển giữa cơn hấp hối của Sài Gòn.
Nhà Văn Phan Lạc Tiếp và gia đình
Năm 1980, Phan Lạc Tiếp cùng giáo sư Nguyễn Hữu Xương thành lập Uỷ Ban Báo Nguy Giúp Người Vượt Biển. Bắc Cali, cộng tác chặt chẽ có anh Lê Văn Hải, Nguyễn Hữu Lục, khởi xướng 6 chiến dịch Tình Thương Dưới Ánh Mặt Trời, quyên góp được trên 1 triệu đô la, giúp các con tầu tình thương ra khơi, chiến dịch này, để San Jose, có mỹ từ Thủ Phủ Tình Thương Của Thuyền Nhân! Làm công việc kêu cứu và tổ chức các chiến dịch Vớt Người Biển Đông đã cứu được trên 3000 thuyền nhân, đưa đi định cư tại nhiều nơi. Cùng với các công việc đó, thời gian ở hải ngoại, Phan Lạc Tiếp cũng không rời sinh hoạt báo chí, văn nghệ và đã hoàn thành nhiều tác phẩm, đóng góp vào nền văn học hải ngoại.
TÁC PHẨM:
*Bờ sông lá mục. 1969. Tái bản. Westminster, CA: Văn Nghệ, 1998.
*Cánh vạc lưng trời: tập truyện. San Francisco, CA: Mõ Làng, 1991.
*Một thời oan trái: ký sự. Falls Church, VA: Tiếng Quê Hương, 2011.
*Nỗi nhớ : bút ký chiến tranh. San Francisco, CA: Mõ Làng, 1995.
*Quê nhà, bốn mươi năm trở lại: bút ký. San Francisco, CA: Mõ Làng, 1995.
*To distant shores. Huan Phan; Tiep Phan. Belmont, CA: Phan Lac Press, 2022.
*Vớt người biển đông. San Diego, CA: [Ủy Ban Cứu Nguy Giúp Người Vượt Biển?], 2018
Nhà văn Phan Lạc Tiếp mất tại San Diego, lúc 3g30 sáng ngày 1 tháng 8 năm 2025, hưởng thọ 93 tuổi.
Xin thành kính chia buồn cùng gia đình nhà văn Phan Lạc Tiếp và xin góp lời cầu nguyện cho nhà văn tới cõi an lành.
Giới thiệu chút hoạt động của Ủy Ban Báo Nguy Cứu Người Vượt Biển, tức "Boat People SOS" cứu vớt trên 3 ngàn thuyền nhân! Bắc Cali, có anh Lê Văn Hải dấn thân tiên phong! Biến San jose thành "Thủ Phủ Tình Thương Của Người Vượt Biển!"
-Vào ngày 27 tháng 2 năm 1980, Ủy Ban Báo Nguy Cứu Người Vượt Biển, tức "Boat People SOS" được chính thức thành lập. Giáo sư Nguyễn Hữu Xương, hiện là giảng viên trường Đại Học San Diego, lúc bấy giờ là chủ tịch Ủy Ban, kể lại: "Lúc đầu, Uỷ Ban chỉ muốn lên tiếng để cho cộng đồng lưu ý chính phủ Mỹ và chính phủ Thái Lan biết để giúp đỡ thuyền nhân chống hải tặc. Nhưng đến năm 1984, 1985 thì thấy hải tặc tàn ác quá nên chúng tôi mới nghĩ đến chuyện gửi tàu vớt người ngoài biển."
Cũng vào thời gian ấy, tại Pháp, hội Y sĩ Không Biên Giới đang tiến hành việc tổ chức đi cứu thuyền nhân Việt Nam, nhưng không ai được ai hỗ trợ về tài chính. Thế là nhân chuyến công tác tại Âu Châu, giáo sư Nguyễn Hữu Xương đề nghị Hội này kết hợp làm việc. Giáo sư Xương kể tiếp, được sự hổ trợ tích cực từ Anh Lê Văn Hải (*), Nguyễn Hữu Lục từ Bắc Cali, nhiều buổi gây quỹ được tổ chức tại Bắc Cali, để ủng hộ cho chiến dịch vớt thuyền nhân, thành công vượt bực, từ đó lan tỏa khắp nơi hải ngoại: "Lúc ấy cộng đồng ta còn nghèo nàn, chưa có nhiều như bây giờ, nhưng việc vớt thuyền nhân lại rất nhiều. Có người chỉ có 5, 10 đồng nhưng họ hết lòng đóng góp. Trong 5 năm quyên lên đến trên 1 triệu rưỡi đô la. Không hẳn chỉ ở bên Mỹ, mà còn ở Úc, Canada, ở Pháp. nơi nào cũng lập ra ủy ban để quyên tiền cho việc vớt thuyền nhân. Vì thế mới gửi được 5 chiếc tàu đi. Một chiếc đi thường là 3 tháng. Trong 5 năm đi được 5 chuyến tàu, cứu được hơn 3000 người. Chúng tôi phải xin visa Âu Châu, hay Mỹ, thì Philippines, hay Malaysia mới nhận thuyền nhân lên. Xin visa là một chuyện rất khó khăn, chính phủ Pháp và Đức thì có nhiều visas. Chính phủ Mỹ thì không cho visa, nhưng giúp bằng cách là khi thuyền nhân được vớt lên trên đảo Palawan, Philippines, nếu có gia đình bên Mỹ thì chính phủ Mỹ sẽ nhận. Vì thế, visa còn lại sẽ được dùng để cứu thêm người."
Một trong những người rất tích cực hoạt động cứu thuyền nhân là nhà văn Phan Lạc Tiếp, từng là sĩ quan Hạm Trưởng Hải Quân. Với kinh nghiệm về bờ biển Việt Nam, nơi các ghe thuyền ra cửa biển, ông thường đóng góp ý kiến cho các con tàu đi vớt ở những điểm nào. Giờ đây, sau khi về hưu, cư ngụ tại vùng San Diego, ông hồi tưởng lại: "Năm 1985, con tàu Jean Charco, là con tàu đầu tiên ra biển, và sau 40 ngày hoạt động thì vớt được 110 người. Danh sách của những người đó được gửi đi khắp nơi và bà con mình rất vui mừng Trong đó, vai trò của báo chí, văn nghệ sĩ, anh em Hưng Ca, đã đứng ra để tổ chức gây quỹ "cứu người vượt biển". Sau đó một con tàu khác là tàu Cap Anamur, do 3 tổ chức hợp lại: Boat People Committee, Hội Y sĩ Thế Giới ở Pháp, tàu Cap Anamur của Đức. Tàu này đi trong 14 chuyến vớt được 818 người. Tổng cộng trong 5 năm, vớt được 3103 người. Trước kia, đối với thế giới, họ hiểu lầm những người này không có chính nghĩa. Cộng Sản nói mình trốn nước ra đi, nhưng chính những hình ảnh bi thương tỵ nạn đã làm bừng tỉnh lương tâm nhân loại. Những người thuyền nhân này được đón tiếp như những chiến sĩ của Tự Do. Tôi nghĩ đó là công lao của tất cả mọi người và đó là vinh dự chia đều cho tất cả chúng ta."
Một trong những thuyền nhân được tàu Cap Anamur vớt vào năm 1986 là ông Phạm Khắc Triều, hiện định cư tại Hoà Lan, kể lại: "Khi đi được 32 giờ thì tàu Cap Anamur vớt, trên tàu có Bác Sĩ Đinh Quang Anh Tuấn. Chúng tôi ở trên tàu 11 ngày, tổng kết số người được vớt thêm là khoảng gần 1000 người. Tôi được vớt buổi trưa. Một chiếc được vớt sau tôi buổi tối hôm đó thì bị hải tặc cướp."
Không phải con thuyền nào rời Việt Nam cũng may mắn gặp ngay tàu vớt, như câu chuyện của ông Phạm Văn Đại, vượt biên tháng 3 năm 1987, hiện sinh sống ở Garland, Texas, ôn chuyện cũ: "Đi được hai đêm, một ngày, thì bị tàu biên phòng của nhà nước chặn, và bắn vào tàu, trúng một người chết, chúng tôi quay tàu chạy, thì họ bắn theo, chúng tôi phải tốp lại. Họ đậu cách chúng tôi khoảng 50 mét và bắt chúng tôi giơ tay hết lên, và bắt hai người bơi sang tàu của họ. Trên biển, hai thanh niên nhảy xuống và bơi sang tàu của họ. Họ giữ hai thanh niên và áp sát tàu vào tàu chúng tôi. Họ đem súng ống xuống và làm dữ lắm. Họ đòi kéo về lại Việt Nam, nhưng chúng tôi lấy hai cái nón để gom tiền Việt Cộng, vàng, đồng hồ, đủ thứ đưa cho họ. Họ lấy và cho được 1 nồi cơm, 4 cây đá, và một nồi cá kho, rồi họ chỉ ra đi ra chỗ có ánh sáng, tức là chỗ tàu Cap Anamur đang đậu."
Theo như các tài liệu và thông tin của tổ chức Ủy Ban Báo Nguy Cứu Người Vượt Biển SOS, vào tháng 3 năm 1989, để chặn bớt làn sóng người vượt biên, Cao Ủy Tị Nạn Liên Hiệp Quốc đã ra chính sách thanh lọc tại các trại tỵ nạn Đông Nam Á, bắt đầu giai đoạn đóng cửa trại tị nạn.
Đồng thời lúc ấy, Hoa Kỳ cũng bắt đầu có chương trình di dân "ODP" (Orderly Departure Program), "HO" (Humanitarian Operation) và chương trình "Con lai" (Amerasian Resettlement Program). Theo một viên chức chính phù Mỹ cho biết: "Người ta thấy đi bằng thuyền chết chóc nhiều quá, rồi ở trại tỵ nạn không được giải quyết, nên người ta cho chương trình "Ra Đi Có Trật Tự" thì mới giải quyết được bằng các diện người "Đoàn Tụ Gia Đình", "HO", hay "Con lai". Ngay cả những người đến trại tỵ nạn rồi bị trở về Việt Nam cũng được Mỹ cho tái định cư theo chương trình gọi là "ROVR" (Resettlement Opportunity for Vietnamese Returnees)". Nên từ đó Ủy Ban chấm dứt hoạt động, bàn giao cho TS Nguyễn Đình Thắng.
Tượng đài Thuyền Nhân tại San Jose
(*) Anh Lê Văn Hải có 2 đứa em chết trên đường vượt biển, chính vì lý do này, để tránh những thảm cảnh đau thương xảy ra cho các gia đình khác, nên anh đã tích cực dấn thân trong công tác này. Anh là người khởi xướng 6 chiến dịch Tình Thương Dưới Ánh Mặt Trời, tại Bắc Cali, quyên góp được trên 1 triệu đô la, giúp các con tầu tình thương ra khơi, cứu vớt được trên 3 ngàn thuyền nhân đến bến bờ tư do! Chiến dịch này, để San Jose, có mỹ từ Thủ Phủ Tình Thương Của Thuyền Nhân! Hiện nay, anh cũng là Trưởng ban Vận Động và Xây Dựng Tượng Đài Thuyền Nhân tại San Jose.
Quoted from:
Nhà văn DML chuyển
No comments:
Post a Comment